Ο φυλλοειδής όγκος - ή φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα - είναι ένας σπάνιος όγκος του μαστού, που μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες. Είναι συχνότερος την 4η και 5η δεκαετία, και κατηγοριοποιείται ως καλοήθης, οριακής κακοήθειας ή κακοήθης, με την πλειοψηφία των όγκων να ανήκουν στην πρώτη κατηγορία. Απεικονιστικά αλλά και μικροσκοπικά, η εικόνα του προσομοιάζει σε αυτή του ινοαδενώματος, και αποτελεί <1% των κακοηθών νεοπλασμάτων του μαστού.
Διάγνωση
Το πιο συχνό σύμπτωμα του φυλλοειδή όγκου είναι η παρουσία μιας μάζας (ογκιδίου) στο μαστό που μεγαλώνει σε μέγεθος. Σε μεγαλύτερους όγκους, μπορεί να συνυπάρχει υπέρχρωση του δέρματος λόγω φλεβικής συμφόρησης. Συνήθως οι φυλλοειδείς όγκοι έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από 3 εκατοστά. Οι όγκοι αυτοί, ακόμα και στην κακοήθη μορφή τους δεν συνοδεύονται από λεμφαδενοπάθεια, καθώς η διασπορά τους γίνεται αιματογενώς και όχι μέσω των λεμφαγγείων.
Στον υπέρηχο συνήθως βρίσκουμε μια μάζα με ομαλά, λοβωτά όρια, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν εναποθέσεις ασβεστίου (μικροαποτιτανώσεις). Στη μαστογραφία, ο φυλλοειδής όγκος απεικονίζεται ως μια ευμεγέθης στρογγυλή μάζα με καλά αφοριζόμενα όρια. Η διάγνωση τίθεται με βιοψία, και έτσι κατατάσεται ο όγκος σε καλοήθη, οριακής κακοήθειας ή κακοήθη. Λόγω της αλληλοεπικάλυψης των μικροσκοπικών χαρακτηριστικών με άλλες παθήσεις του μαστού όπως το ινοαδένωμα, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική εκτομή για την οριστική διάγνωση.
Θεραπεία
Οι φυλλοειδείς όγκοι πρέπει να διαφοροδιαγνωσθούν από τα ινοαδενώματα, και γι' αυτό είναι σημαντική η προεγχειρητική λήψη βιοψίας. Η χειρουργική εκτομή αποτελεί τον "χρυσό κανόνα" της θεραπείας του φυλλοειδή όγκου. Για τον καλοήθη φυλλοειδή όγκο, η εκτομή του χωρίς ευρέα όρια είναι αποδεκτή. Η εκτομή με ένα μικρό χειρουργικό όριο υγιούς ιστού πέριξ του όγκου έχει τα καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα. Οι φυλλοειδείς όγκοι οριακής κακοήθειας και οι κακοήθεις φυλλοειδής όγκοι όμως πρέπει να αφαιρούνται με ευρύτερα χειρουργικά όρια, συνήθως >1 εκατοστό, ενώ για ιδιαίτερα μεγάλους όγκους μπορεί να χρειαστεί ακόμα και μαστεκτομή.
Σε όγκους που είναι μεγαλύτεροι από 2 εκατοστά, μπορεί να απαιτηθεί επικουρική ακτινοθεραπεία στην περιοχή. Η χρήση της ακτινοθεραπείας είναι αμφιλεγόμενη πολλές φορές, οπότε η απόφαση για τη χορήγησή της θα πρέπει αφ' ενός να προέρχεται από Διεπιστημονική Συζήτηση με Ογκολόγο και Ακτινοθεραπευτή, και αφ' ετέρου να λαμβάνεται κατόπιν ενδελεχούς ενημέρωσης της ασθενούς. Η χημειοθεραπεία και η ορμονοθεραπεία δεν φαίνεται να έχουν όφελος για την ασθενή.
Σε ένα ποσοστό έως και 20%, ο κακοήθης φυλλοειδής όγκος μεθίσταται, με τους πνεύμονες να είναι το όργανο που προσβάλλεται πιο συχνά (σε αντίθεση με τον κλασσικό καρκίνο του μαστού όπου η συχνότερη θέση μεταστάσεων είναι τα οστά). Η αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου απαιτεί συνεργασία πολλών ειδικοτήτων συμπεριλαμβανομένου Ογκολόγου και Ακτινοθεραπευτή. Τα ποσοστά υποτροπής του κακοήθη φυλλοειδή όγκου είναι έως και 60%, με τις περισσότερες περιπτώσεις τοπικής υποτροπής να εμφανίζονται τα δυο πρώτα χρόνια μετά τη διάγνωση.
